Genogram to pewnego rodzaju mapa relacji w rodzinie.
Moja propozycja to wersja uproszczona i wykorzystująca zwierzęta, które mają reprezentować osoby z rodziny. Jest to celowe – dzieciom częściej dużo łatwiej mówić o kimś nie wprost. Uwalnia to od lęku, silnego stresu, do tego przybiera formę zabawy.
Taka aktywność daje nam możliwość poznania nie tylko członków rodziny, ale sposobów postrzegania rodziny przez dziecko, relacji, dynamiki, systemu wsparcia, potrzeb.
W zależności od dziecka korzystam z:
- obrazu rodziny stworzonego z pluszaków
- obrazu rodziny narysowanego przez dziecko ( rodzinne zoo). Do pobrania: Portret rodziny
- obrazu rodziny tworzonego z wykorzystaniem piasku i zwierzaków
- obrazu rodziny w bardziej klasycznej wersji
Potrzebujemy: ( w zależności od wersji)
- zwierzątka: drewniane, z klocków lego, lub z jajek niespodzianek, pluszaki.
- piasek ( mam piasek kinetyczny), tackę, pojemnik, pudełko
- kartkę, kredki
Zanim zaczniemy podajemy dziecku instrukcję: ” Wybierz zwierzęta, które będą przedstawiały członków twojej rodziny” lub ” Pokaż mi, które zwierzęta najbardziej przypominają członków twojej rodziny”. Zazwyczaj dziecko intuicyjnie “układa” figurki, tak aby odzwierciedlały “układ rodziny”.
Kiedy genogram będzie gotowy, rozmawiamy o tym, co dziecko stworzyło. Zaczynamy od zwierzęcia wybranego przez dziecko jako pierwszego. Staramy się zadawać pytania o dane zwierzę np. ” ten słoń” zamiast “tata”.
Staram się również unikać pytania o to, dlaczego dziecko wybrało takie, a nie inne zwierzę. Często dzieciom trudno uzasadnić ich wybór, wówczas pytanie jest niepotrzebnym źródłem stresu.
Przykłady pytań:
Zastanawiam się jak niedźwiedź i żyrafa się ze sobą dogadują?
Co szczeniak powiedziałby do niedźwiedzia, gdyby potrafił mówić?
Jak czuje się szczeniak, gdy….?
Co pies robi, gdy….?
Co krowa czuje, kiedy….?
O czym koń myśli, gdy widzi, że….?
Co lubi robić niedźwiedź?
Z kim żyrafa najchętniej spędza czas?
Co pies lubi robić razem z żyrafą?
Tą aktywność możemy użyć również do odgrywania różnych scenek z życia.
Jeśli zauważymy w zabawie coś, co nas zaciekawi, pytajmy : ” Zauważyłam, że niedźwiedź wycofał się do jaskini. Zastanawiam się, co on sobie myśli?”
Unikajmy stwierdzeń typu:” Wygląda na zdenerwowanego, przestraszonego.
Przedstawione propozycje można wykorzystać w pracy indywidualnej oraz grupowej.
